आई श्री सोनलमां नुं जीवन चरीत्र : लेखक :- आशानंद सुराभाई गढवी

                 जय माताजी

*आजे सोनलबीज अेटले आई श्री सोनलमां नुं जीवन चरीत्र आप समक्ष मुकवानुं नानकडो प्रयास करेल छे*

भारत वर्षनी पावन भूमि पर गुर्जरधराना सोरठ प्रदेशमां जुनागढ जिल्लामां केशोद नजीक मढडा नामना नानकडा गाममां तुंबेल गोत्रनी मोड शाखमां गढवी हमीर माणसुरना घेर माताजी राणबाईनी कुंखे वि.सं. 1980 पोष सुद बीज आठमी डिसेम्बर 1924 मंगळवारना सांजे 8:30 वाग्ये एेक तेजस्वी दीपनुं प्रागट्य थयुं .

*पोष शुकल बीज सुख दाई . चारण गृहे अंबा आई.*
*सायम समये भूमि सुत बारा . शीतल समीर शीत अपारा.*

संत स्वभावना पिताजी हमीर मोड ना आ पांचमी पुत्री हता. पुत्र नी आश राखना भारतीय समाज मां चार पुत्रीअो पछी पांचमुं संतान पुत्र आवे अेवी आशा स्वभाविक छे.
तेथी पांचमी पुत्री जन्मता आनंद न थाय परंतु अहिंया उलटुं हतुं हमीरबापुने अगाउ थई गयेल आ सोनबाईमां  सराकडीया वाळाअे वचन आप्युं हतुं के तमारी पांचमी पुत्री जगदंबानो अवतार हशे अने अे दिकरी मोड कुळ साथे समस्त चारण जाती अने हिंदु संस्कृतिनो उद्दार करशे.
तेथी हमीरबापु पुत्री जन्मना समाचार मळता ज हर्षित बनी नाची उठ्या हता भगवान रामना जन्मना समाचार सांभळी जेवो आनंद महाराजा दशरथने थयो हतो तेवो आनंद हमीरबापुने थयो. हमीरबापुअे भाईओने बोलावी उत्सव कर्यो अने मीठाई वहेंची ब्राह्मणोने दान आपी संतुष्ट कर्या . माताजी नुं नाम सोनबाई पाडवामां आव्युं बाळक सोना खूब ज स्वरुपवान हता. साथे तीव्र बुद्धिशक्ति अने होशियार हता. स्मृतिशक्ति तो गजबनी हती.जन्मजात मनस्वी हता.
पोतानुं धार्यु करता आईमां गीतो अने हरिरस दोहा बोलता मधुरकंठथी रामायणनी कथा संभळावता . अेमनो कंठ बुलंद हतो अने तेमने संगीत तरफ भारे आकर्षक हतुं .पूज्य माताजी सामान्य शाळामां न भण्या परंतुं जगतने पाठ भणाववा माटे जीवननी पाठशाळामां भण्या हता 
आई श्री सोनाबाई माताजीनी योग्य उंमर थता माताजी राणबाईना अति आग्रने वश थई लग्न करवा पड्या परंतुं लग्न दिवसे ज ब्रह्मचर्यना आजीवन तेमणे घोषणा करी हती.
माताजी रणबाईमां तथा हमीरबापुना स्वर्गवास पछी आईमांअे अनेक तीर्थयात्राओ करी.
आई मां नवरात्री महोत्सव मढडामां धामधुमथी उजवता .
आईमांअे चारण समाज नो उद्धार करवा समस्त भारत वर्षनो प्रवास कर्यो दरेक प्रदेशमां दरेक चारण गाममां गया देवी पुत्र चारणोनी दुर्दशा जोई दु:खी थया जे चारणो कविकुळना वारसदार हता जे चारणो देवी  विचारोना वाहक हता जे चारणोना घेर आई खोडीयार , आवड , करणी , नागबाई , जेवी जोगमायाओ  जन्मी हती जे कुळमां सांयाजी झुला , ईसरदासजी , कागबापु जेवा अनेक कविओ संतो भक्तो साहित्य कारो जन्मया हता ते दैवी कुळनी दुर्दशा जोई आईमां खूब ज दु:खी थया आईमाअे चारणोना गामडे गामडे घेर घेर जई सत्य वात समजावी चारणी अस्मिता फरी जागृत करवा तनतोड प्रयत्नो कर्या.
चारणोना भव्य अने अने दिव्य गौरवशाळी ईतिहासनी अमर कथाओ आईमांअे चारणोने संभळावी समस्त भारत वर्षना चारणोने एेक मंच पर लाववा माटे वि.सं.2010 वैशाख सुद 3 बुधवारना आईमांअे मढडामां चारण संमेलन बोलाव्युं अने अेमा समाज सुधारणाने लगता अनेक ठरावो थया आईमांअे आझादीनी लडतमां पण सारी रीते  भाग लीधो हतो.
जुनागढना नवाबने जुनागढ छोडी जवा समजाव्युं अने राजपुतो अने चारणोने तेना स्वतंत्र गामो भारतसंघ साथे जोडी देवा आज्ञा करी जुनागढ भारतसंघ साथे जोडाय अेमा आपणुं हिंत छे.अे वात समजाववा आईमां गामडे गामडे घुम्या
आईमां मढडा छोडी *कणेरी* गाममां वसवाट कर्यो फरी फरी सौराष्ट्र कच्छ अने राजस्थान ना प्रवासो कर्या आईमां 11 वखत कच्छ मां पधार्या हता.कच्छ मां चारण गामोने पोतानी पद रज वडे पावन कर्या . गामडामां घर करी गयेल व्हेमो , अंधश्रद्धा , कुरिवाजो , दारु , अफीण , जेवा व्यसनो , दहेज प्रथा , कन्या विक्रम बली चडाववी जेवा अनेक दुषणो दुर करवा आईमांअे अथाक प्रयत्नो कर्या .तेमना प्रयत्नो थी कच्छ मां चारण छात्रालय नो प्रारंभ थयो तेओ शिक्षण पर खूब ज भार मुकता कन्या कळवणीना खास हिमायत हता .
आईमांअे चारण माताजीओने पोतानो गौरव पुर्ण वारसो जाळवी राखवा हाकल करी हती. तेमना प्रयत्नो थी अनेक लोकोना जीवनमां परिवर्तन आवयुं हतु. समाज ना आगेवानो सक्रीय बनीने सजनु् कार्य करवा लाग्या हता.अनेक लोकोअे धर्म , संस्कृति अने राष्ट्रनुं काम करवा प्रेरणा पुरी पाडी हती. मारु , काछला , तुंबेल , परजीया , सोरठीया , अगरवच्छा , गुजरा , अने सिंधिया जेवा प्रदेश भेदो अने 23 गोत्रो साडा त्रण पहाडामां वहेंचायेल चारण समाज ने संगठीत करवा आईमांअे अथाक प्रयत्नो कर्या . फक्त चारणो नहिं सोनी,मेर,मैया,जेवी अनेक ज्ञातिओमां सुधारणा लाववा माटे तेओ जीवनभर मथता रह्या. समस्त भारत देशना चारणो एेक बनीने जुनागढ मां आईमांनो वन प्रवेश महोत्सव उजव्यो,
माताजीने चांदीथी तोळवामां आव्या , तेमनी यादमां मढडाने मढडा सोनल धाम नाम आपवामां आव्युं
आईमां जे कार्य माटे आव्या हता ते कार्य माटे ते पुरु थयुं होवाथी वि.सं. 2031 कारतक सुद 13 तारीख . 27//11//74 बुधवारना वहेली सवारे प्रभात 5:15 वाग्ये आ पंच महाभुतना देहनो त्याग करी परमतत्वमां लीन थया , पू. आईमांना पार्थिव देहनो तेमना निवासस्थाने कणेरीमां अग्निदाह आपवामां आव्यो त्यारे हजारो नहिं  बल्के लाखो भक्तोनी आंखमांथी अश्रुधारा वहेवा लागी.आईमांना स्वधागमन बाद पछीना वर्षथी ज समग्र भारतमां तेमना जन्म दिवस - *सोनलबीज  तरीके उजववानो प्रारंभ थयो , पोष सुद - 2 ना दिवसे चारणो प्रभातना वहेला उंठीने एेक बीजाने जय माताजी  कहि भेटे छे.*
*सोनलबीज चारणो माटे नुतन वर्ष समान बनी रही छे. आखा गुजरातमां जन्मोतस्व समारोह होय छे.*

*लेखक :- आशानंद सुराभाई गढवी*
              झरपरा,मुंद्रा,कच्छ,

*संदर्भ :- आशानंदभाई गढवी द्वारा कच्छमित्रमां छपायेल लेख मां थी*

*_टाईप :- charantv.blogspot.com

                   *वंदे सोनल मातरम्*